De onderzoeksrechter, een bijzondere rechter

Taken

De onderzoeksrechter heeft verschillende taken binnen het strafrechtssysteem. Een onderzoek starten naar aanleiding van een klacht of een vermoeden van een strafbaar feit is daar één van. Daarna kan de onderzoeksrechter dan verschillende onderzoekshandelingen verrichten, zoals:

§  verhoren van getuigen en verdachten;

§  doorzoeken van woningen;

§  opvragen van documenten.

Een niet te onderschatten taak van de onderzoeksrechter is te bepalen of er voldoende bewijs is om een verdachte te vervolgen. Als de onderzoeksrechter van mening is dat dat het geval is, kan hij of zij de verdachte doorverwijzen naar de rechtbank. De onderzoeksrechter kan ook beslissen om de verdachte vrij te laten als er onvoldoende bewijs is.

Bevoegdheden

Naast het brede takenpakket heeft de onderzoeksrechter ook een breed spectrum aan bevoegdheden om deze te kunnen uitvoeren, bijvoorbeeld:

§  een huiszoeking uitvoeren als er vermoedens zijn van een strafbaar feit;

§  beslissen om een verdachte in voorlopige hechtenis te nemen als er voldoende redenen zijn om aan te nemen dat de verdachte schuldig is;

§  getuigen en verdachten verhoren

Onafhankelijkheid van de onderzoeksrechter

Een belangrijk principe binnen het Belgische strafrechtssysteem is de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Dit geldt ook voor de onderzoeksrechter. De onderzoeksrechter moet onafhankelijk en onpartijdig zijn bij het uitvoeren van zijn of haar taken. Dit betekent dat de onderzoeksrechter geen instructies mag ontvangen van andere overheidsinstanties of politieke partijen.