FAST+ terug van weggeweest, met betere tarieven

In 2005 en 2006 werden door de Vlaamse Overheid openbare aanbestedingen uitgeschreven voor takelbedrijven, om voor diverse trajecten in de provincies Antwerpen, Oost-Vlaanderen en Vlaams Brabant deze dienst waar te nemen.

Waar de Vlaamse Overheid aanvankelijk – ongetwijfeld vol goede intenties – een nogal ‘vrijblijvend’ en breed geformuleerd kader uittekende voor wat betreft de prijszetting van deze diensten, heeft zij tot ‘scha en schande’ moeten ondervinden dat de takelsector hiervan misbruik maakte.

De bestekken werden doorgaans gegund aan consortiums (samenwerking van meerdere takelaars onder de vorm van een tijdelijke handelsvennootschap) die buitensporige tarieven aanrekenden, die de toets met de tarieven op de (internationale) vrije markt niet doorstonden.

In het geval van het bestek voor Vlaams-Brabant, bleek het consortium waaraan de opdracht werd gegund, de éénheidsprijzen van het bestek zomaar eventjes te hebben verhoogd met een percentage van 46% (wat helaas toegelaten werd).

Het takelen en bergen van een al dan niet gekanteld voertuig met een MTM van > 19 ton kostte al gauw enkele duizenden euro’s exclusief btw.

Alsof dit nog niet genoeg was, konden hierboven nog supplementen worden aangerekend van 25% (prestaties op werkdagen tussen 18:00 uur en 22:00 uur), van 50% (prestaties op werkdagen tussen 22:00 uur en 24 uur, en tussen 0 uur tot 8:00 uur, en op zaterdagen), en van 100% op zon – en feestdagen.

Enige vorm van protest werd niet aanvaard. Meerdere gevallen zijn bekend van transportfirma’s die door middel van een onwettig uitgeoefend “retentierecht” op vrachtwagen, en zelfs lading, gedwongen werden om hallucinante bedragen neer te tellen voor een takeling.

Het hoefde niet te verwonderen dat de 1^e jaren na de gunning van deze bestekken, de klachten over deze ‘facturen’ bij de transportfederaties binnenregende, en zelfs de pers haalde.[1]

Alle wettelijke middelen werden aangewend om de buitensporige facturaties te doen ophouden.

Gerechtelijke procedures werden opgestart, waarbij door UPTR een aantal juridische pijnpunten werden blootgelegd.

In een arrest d.d. 25 juni 2014 van het Hof van beroep van Brussel, werd het principe benadrukt van de vrije keuze van takelaar, en het feit dat de inhoud van artikel 51.5 van de Wegcode hieraan geen afbreuk doet.

In een arrest van 28 september 2015 heeft het Hof van Cassatie deze rechtspraak bevestigd, alsook geoordeeld dat artikel 1165 van het Burgerlijk Wetboek er niet aan in de weg staat dat een schuldenaar wordt aangesproken door een door de schuldeiser aangewezen partij die belast is met de invordering van de schuldvordering.

De gegunde bestekken zijn gedurende 4 jaar in werking geweest tot ongeveer 2010, waarna zij ‘geruisloos’ uit het rechtsverkeer verdwenen.

De takelingen vanaf 2010 tot op vandaag gebeuren dus als het ware in een ‘juridisch vacuüm’, zonder enige juridische houvast.

Hieraan wordt nu verholpen.

De situatie vandaag

De Vlaamse Overheid heeft op 5 augustus 2016 opnieuw een bestek uitgeschreven voor wat betreft het takelen en afvoeren van voertuigen met een MTM van > 3,5 ton op de autosnelwegen in de provincie Oost-Vlaanderen (opgedeeld in 9 percelen).

Per perceel worden de takelingen toegekend aan maximum 3 dienstverleners, die zullen werken volgens een beurtrolsysteem.

De bestekken voor de andere provincies zullen de volgende maanden nog worden uitgeschreven.

De Vlaamse Overheid (Agentschap Wegen en Verkeer) heeft ditmaal een meer dan verdienstelijke poging ondernomen om de nodige rechtszekerheid te creëren voor wat betreft de prijsvorming, en het respecteren van de procedures bij een takeling.

Waar de takelaars in 2006 nog de mogelijkheid hadden om de éénheidsprijzen éénzijdig te verhogen, zal thans het bestek worden gegund aan de takelaars die het hoogste kortingspercentage aanbieden op de aangegeven eenheidsprijzen.

Vanzelfsprekend, is dit een aanzienlijke verbetering voor de transporteur, en zijn verzekeraar.

Ook werd een wettelijk kader gecreëerd, waarbij alle actoren (takelaar, politie, en overheid) bij een takeling welbepaalde verplichtingen op zich nemen, waardoor discussies met de ‘hinderverwekker’ (transportfirma) in principe tot een absoluut minimum zullen worden beperkt.

Hoe gaat de F.A.S.T. + takeling concreet in zijn werk?

Indien de transportfirma zijn eigen takeldienst al zou hebben opgeroepen bij een incident, en deze als 1^e ter plaatse is, kan de politie beslissen wie zal instaan voor de takelopdracht, voor zover de verkeersveiligheid en de vlotheid van het verkeer dit toelaten.

De F.A.S.T. – takelaar wordt door de politie opgeroepen volgens de beurtrol.

De aanrijtijd (de tijd tussen het ogenblik dat de politie de takelopdracht geeft, en het ogenblik waarop de takelaar met takelvoertuig en eventueel signalisatievoertuig aankomt) bedraagt:

20 minuten voor de signalisatie
20 minuten voor de takelmeester
30 minuten voor interventievoertuigen

Indien de opgelegde aanrijtijd wordt overschreden, zal de Vlaamse Overheid een boete opleggen aan de opgeroepen FAST- takelaar.

De takelaar zal de voertuigen of objecten afslepen naar een veilige en geschikte plaats.
De veilige plaats is in principe altijd de stelplaats van de takelaar.

Hiervan kan worden afgeweken in 3 gevallen :

Uitdrukkelijk bevel van de politie (sporenonderzoek, inbeslagname,…)
Gevaarlijke of milieuverontreinigende stoffen (in overleg met brandweer of CB)
Onderling akkoord tussen takelaar en transporteur

De takeling en berging mogen maximum 2 uur in beslag nemen tenzij uitzonderlijke en te motiveren omstandigheden.

Meer in het bijzonder gebeurt een F.A.S.T. + takeling als volgt:

De politie geeft een takelopdracht aan een FAST+ takelaar
Bij de incidentafhandeling wordt een takelbon ingevuld (één takelbon per voertuig inclusief verloren lading) in een doorschrijfsysteem zodat 4 exemplaren worden bekomen (1 exemplaar voor de politie, 1 voor de hinderverwekker, 1 voor de Vlaamse overheid, en 1 voor de takelaar). Hierin staan de voornaamste gegevens (datum en tijdstip van de oproep, uur van het ter plaatse gekomen van de taak om meer en de voertuigen, aanvatten van de takeldienst, het uur van beëindigen van de takeldienst, enz…)
De vrachtwagenchauffeur kan de bon aftekenen voor ‘kennisname’ (= niet gelijk aan een akkoord)
De Federale Politie stelt een takelverslag Hierin staan gegevens zoals het type oproep, het tijdstip van de oproep, plaats van de takeling, tijdstip aankomen takeldienst, tijdstip beëindiging van de takelwerkzaamheden.
De depanneur stelt een takelrapport op, ter verantwoording van de gebruikte aanrekenenbare posten. Dit wordt opgesteld voor elke interventie, tenzij deze beperkt blijft tot eenvoudig afslepen, en signalisatie binnen de forfaitaire tijden.Hierin staan vermeldingen zoals de naam van de takelmeester, de wijze van takelen, foto’s,…
De takelaar maakt samen met de factuur het takelrapport over aan de transporteur
De takelaar maakt op hetzelfde moment een kopij van de factuur, de takelbon en het takelrapport over aan de Vlaamse Overheid.
Uiterlijk 5 werkdagen na de takeling bezorgt de politie het takelverslag aan de Vlaamse Overheid.
Binnen de 3 weken na ontvangst van alle documenten van de takelaar, zal de Vlaamse Overheid bevestigen of de factuur goedgekeurd of afgekeurd is :- Naar de takelaar toe : digitaal door vermelding in de digitale overzichtstabel
– Naar de transporteur toe: per gewone brief
Indien de facturatie foutief blijkt, dan bezorgt de takelaar dezelfde werkdag een kredietnota of bijkomende factuur. Dit wordt tevens overgemaakt aan de Vlaamse overheid.
Heeft de transporteur een te hoge factuur reeds betaald, dan dient de takelaar dit verschil binnen de 2 werkdagen terug te storten.
Is er een betwisting, dan kunnen politie en Agentschap voor Wegen en Verkeer (AWV) bemiddelen. Bij blijvende betwisting dient men zich te richten tot de rechtbank, waarvan de uitspraak voor partijen bindend is.

Hoe wordt de F.A.S.T. + factuur samengesteld?

Er wordt gerekend volgens het tijdvak dat overeenstemt met het tijdvak van de oproep (volgens de politie).

Het tijdvak is enkel relevant voor het geval de werktijden (zoals forfaitair bepaald) overschreden worden, wordt voor elk begonnen kwartier/uur verrekend volgens het tijdvak waarin het kwartier en/of uur begon.

De tijdvakken zijn:

Dagtarief : alle werkdagen vanaf 6:00 uur tot 18:00 uur
Nacht – en weekendtarief : alle werkdagen vanaf 18:00 uur tot 6:00 uur. De zaterdagen, zondagen en feestdagen vanaf 0:00 uur tot en met 24 uur.

Er wordt gewerkt met 11 posten die aangerekend worden aan een forfaitaire prijs.

Besluit

De Vlaamse Overheid tracht met het huidige bestek een eerlijke prijs te garanderen aan de transporteur en zijn verzekeraar : de eenheidsprijzen voor de takeldienst van F.A.S.T. + liggen vast, en zullen finaal gegund worden aan de takelaars die hierop de hoogste kortingspercentages toepassen.

Uw factuur wordt gecontroleerd. Belangrijk: de prijzen kunnen verschillen naargelang het tijdvak waarin het ongeval zich voordoet, en de aard van takelwerken die moeten uitgevoerd worden.

Zo zal de prijs verschillen naargelang het gaat om een voertuig met een MTM tot 7,5 ton, vanaf 7,5 ton tot 19 ton, en vanaf 19 ton tot 44 ton of combinaties met een hogere MTM die tot 44 ton beladen zijn (zoals lege combinaties voor uitzonderlijk vervoer).

De definitieve tarieven waartegen de Vlaamse Overheid de diensten uiteindelijk zal gunnen, worden later nog meegedeeld.

Aarzel niet contact te nemen voor verdere verduidelijkingen, of problemen bij ontvangst van een F.A.S.T.+ factuur. De specialisten van U.P.T.R., zullen u bijstaan met woord en daad.

[1] “De Lloyd”, 24 december 2007; “De Morgen”, 20 februari 2008; “Non Stop” van april 2008;